Wat is het verschil tussen verzadigde en onverzadigde vetten en wat wordt precies bedoeld met de term “gezonde vetten”? Wat zijn vetten in het algemeen en waarop doelt men als men het heeft over onverzadigde vetzuren of vetzuur? Ben jij ook op zoek naar verduidelijking? Dan nemen wij jou graag mee op deze zoektocht naar antwoorden.

 

Verzadigde, onverzadigde of transvetten?

Laten we even van bij het begin beginnen daar er heel wat onduidelijkheden zijn tussen slechte dan wel goede vetten; verzadigde dan wel onverzadigde vetten. Algemeen kunnen we een belangrijk onderscheid maken tussen 2 grote groepen vetten; de verzadigde en onverzadigde vetten of de respectievelijke slechte en goede/ gezonde vetten. Het verschil tussen de beide vetten wordt daarbij hoofdzakelijk gemaakt op het gebied van de scheikundige structuur van deze vetsoorten. Laten we dus maar even uitzoeken wat vetten zijn, hoe ze zich verhouden en waarin we ze kunnen terugvinden.

Dat brengt ons dus meteen bij de eerste belangrijke vraag “Wat zijn verzadigde vetten?” Zoals hiervoor reeds duidelijk werd, wordt deze groep vetten beschouwd als de slechte of ongezonde variant die we vooral terugvinden in chips, gebakjes, koeken, roomboter, verschillende soorten vlees, kaas en tal van andere producten. 

Een teveel aan verzadigde vetten wordt beschouwd als ongezond omdat ze in staat zijn om het cholesterolgehalte in het bloed vervaarlijk de hoogte in te katapulteren. Hoewel dokters vandaag de dag medicatie kunnen voorschrijven om het cholesterolgehalte aan te pakken, is het verstandig om ook zelf ons steentje bij te dragen door de inname van verzadigde vetten zoveel mogelijk te beperken.

Onverzadigde vetten worden dan weer omschreven als de goede of gezonde vetten en vind je bijgevolg terug in tal van plantaardige oliën zoals zonnebloem-, koolzaad-, olijf- of lijnzaadolie. Ook afgeleiden – producten die op basis van dergelijke oliën werden gemaakt – worden beschouwd als gezonde vetten. Denk in dit geval onder meer aan halvarine, diverse vloeibare bak- én braadproducten maar ook smeerbare margarine, noten én vette vis. Verder kunnen ook de populaire essentiële vetten zoals Omega 3 en 6 aan het rijtje van gezonde onverzadigde vetten worden toegevoegd.

Toch moeten we hier een kleine kanttekening maken onder de vorm van de – minder bekende – transvetten. Transvetten zijn een vorm van onverzadigde vetten die beschouwd worden als de uitzondering op de regel. Want hoewel onverzadigde vetten goed en gezond zijn, zijn transvetten dat helemaal niet! Transvetten hebben – net zoals de eerder vernoemde verzadigde vetten – eveneens de neiging om het cholesterolgehalte in ons bloed te verhogen waardoor de kans op hart- én/ of vaatzieken eveneens toeneemt.

Dergelijke vetten zijn van nature aanwezige in heel wat dierlijke producten zoals onder meer kaas, melk, roomboter maar ook schapen- én koeienvlees. In slechts geringe mate kunnen ze zelfs ontstaan tijdens het productieproces van sommige voedingsmiddelen waarbij vetten op een geheel industriële wijze gedeeltelijk of volledig verhard worden. We hebben het hier dan vooral over koeken, snoep, frieten, hard frituurvet, gebak en chips.

 

Wat is onverzadigd vet?

Maar wat zijn onverzadigde vetten nu precies? Of beter gesteld; wat zijn goede vetten en welke soorten bestaan er zoal? In het voorgaande stukje werd onder meer duidelijk dat onverzadigde vetten als gezonde en goede vetten worden beschouwd die bijdragen aan een vlotte werking van ons lichaam en mentale vermogen. Het zijn vetten die gekenmerkt worden door een vrij hoog gehalte aan onverzadigde vetzuren waarbij een onderscheid kan gemaakt worden tussen de – al dan niet bekende – enkelvoudige onverzadigde vetten en de meervoudige onverzadigde vetten. 

Even ter verduidelijking komt het verschil tussen enkelvoudig dan wel meervoudige onverzadigde vetten vooral tot uiting in hun chemische structuur. Daarbij bevatten enkelvoudige onverzadigde vetzuren – ook wel afgekort als “EOV’s” –  slechts één enkele dubbele binding in hun chemische structuur. De meervoudige onverzadigde vetzuren daarentegen staan bekend om hun chemische structuur met meerdere dubbele bindingen.

Maar wat is een vet nu precies en waaruit bestaat het? In de praktijk wordt een vet omschreven als een mengsel of combinatie van enerzijds verzadigde en anderzijds onverzadigde vetten waarbij het ene vet een grotere hoeveelheid aan verzadigde vetten zal bevatten en het andere vet een overgewicht aan onverzadigde en dus gezonde vetten omvat. Vetten vind je dan ook voornamelijk terug in voedingswaren wat meteen verklaart waarom het type vet zo belangrijk is voor onze gezondheid. 

Zo zijn de enkelvoudige én meervoudige onverzadigde vetten volgens het Nederlands voedingscentrum vrijwel het meest aanbevolen omdat ze helpen het cholesterolgehalte in het bloed zo laag mogelijk te houden. Dergelijke structuren lijken hoofdzakelijk voor te komen in plantaardige oliën, vis en noten. Maar; laten we hier meteen een kleine kanttekening bij maken want recent onderzoek toont aan dat de inzichten op het gebied van verzadigde vetten geleidelijk aan aan het veranderen zijn. Zo zouden niet alle verzadigde vetten  als totaal ongezond kunnen bestempeld worden en in sommige gevallen zelfs een meerwaarde kunnen betekenen voor het gezond houden van zowel de longen alsook de nieren. Uiteraard gaat het hier dan niet over koekjes, gebak noch chips.

 

Voordelen van onverzadigde vetten

Ben je nog niet helemaal overtuigd van de “werking” en de meerwaarde van de bovengenoemde onverzadigde vetten dan zetten wij alle pluspunten maar wat graag op een rijtje voor jou. Op de vraag wat gezonde vetten zijn of wat onverzadigd vet nu is, hoeven we onderhand geen antwoord meer te bieden. We weten dat het bepaalde soorten vetzuren zijn – bestaande uit 1 dan wel meerdere dubbele bindingen – die voorkomen in verschillende soorten voedingsmiddelen. 

Deze enkelvoudige of meervoudige onverzadigde vetzuren bieden op heel wat vlakken niet mis te verstane voordelen. Zo helpen ze in eerste instantie het cholesterolgehalte in het bloed zo laag mogelijk te houden waardoor de kans op eventuele hart- en/ of vaatziekten kan worden verkleind zoniet vermeden. Hoewel de cholesterol voor het voedingscentrum in Nederlands reeds een belangrijke pijler is, bieden onverzadigde vetten nog tal van andere voordelen.

Zo helpen onverzadigde vetten je afvallen. Bedenk dat dergelijke vetzuren hoofdzakelijk te vinden zijn in gezonde voedingswaren gaande van plantaardige oliën tot noten en vis; alle ingrediënten die bovenaan het lijstje staan van een gezonde levensstijl! Daarnaast kunnen ze eveneens helpen om ontstekingen te verminderen en/ of bijdragen aan de insulinegevoeligheid. Op de vraag “Wat is gezonder: verzadigde of onverzadigde vetten?” kunnen we bijgevolg met stip antwoorden dat de onverzadigde vetzuren de goede zijn.

 

Welke voedingsmiddelen bevatten EOV?

Ben je ondertussen helemaal overtuigd van het belang aan onverzadigde vetten en wil je graag weten welke onverzadigde vet producten een aanrader blijken dan wel op zoek gaan naar recepten met onverzadigde vetten? Kijk dan even met ons mee! Over het algemeen betreft het hier hoofdzakelijk plantaardige voedingsmiddelen gaande van plantaardige oliën tot zaden en noten. Maar ook bepaalde dierlijke producten zoals vis, bevatten een hoge graad aan onverzadigde vetten volgens het voedingscentrum. We zetten enkelen daarvan even voor jou op een rijtje:

• olijfolie: 73,1 gram
• amandelen: 33,6 gram
• cashewnoten: 27,3 gram
• pinda’s: 24,7 gram
• pistachenoten: 24,2 gram
• olijven: 15 gram
• pompoenpitten: 13,1 gram
• varkensvlees: 10,7 gram
• avocado: 9,8 gram
• zonnebloempitten: 9,5 gram
• eieren: 4 gram

Eindoordeel

Kortom; op de vraag “Wat is beter verzadigde of onverzadigde vetten”, kunnen we nu met z’n allen volmondig “onverzadigde vetten” antwoorden. Deze vetten kunnen vervolgens nogmaals worden onderverdeeld in de enkelvoudige dan wel meervoudige enkelvoudige vetzuren die vooral op basis van hun chemische structuur sterk van elkaar verschillen. Je vindt ze onder meer terug in plantaardige oliën, noten, zaden, vis en een beperkte hoeveelheid dierlijk voedsel zoals varkensvlees.

Uiteraard is het nuttigen van deze voedingsmiddelen aangewezen om je lichaam zo gezond mogelijk te houden en de kans op bepaalde klachten en/ of aandoeningen te verkleinen dan wel te vermijden. Bovendien kun je heel wat leuke gerechtjes samenstellen gebruik makend van een mini oven, grillplaat of zelfs barbecuetoestel. Je hoeft dus zeker niet in te boeten op de kwaliteit van het eten.